U poslednjih nekoliko godina sloboda medija u Ukrajini postepeno, ali sigurno slabi. Iako je politička cenzura koja se nameće medijima i dalje goruće pitanje u ovoj zemlji, ukrajinski mediji već dugo pate od još jedne “profesionalne” boljke – plaćenog izveštavanja. Ovaj fenomen poznat je pod mnogim nazivima: podmićivanje medija, koverta novinarstvo, plaćene priče, plaćeno pozitivno izveštavanje, ili prosto “džinsa”. Za razliku od direktnog reklamiranja, “džinsa” je prerušena u tradicionalne vesti, dok novac i druge beneficije koje novinar primi za njihovo objavljivanje ide u džep njegovih farmerki – otud i naziv “džinsa” podmićivanje, kako kaže urbana legenda. Međunarodni odbor za istraživanje i razmenu (IREX) smanjio je 2012. godine Indeks održivosti medija za Ukrajinu sa 1.96 (ocena iz 2011.) na 1.81. IREX-ovi eksperti koriste skalu od 1 do 4 da bi ocenili kvalitet novinarstva, efikasnost menadžmenta, nivo slobode štampe i druge elemente novinarskog okruženja. Ukrajina je za kvalitet novinarstva dobila tek 1.63 boda, zbog niskog nivoa poštovanja etičkih standarda, uključujući čestu pojavu poslovne i političke “džinse” u Ukrajini. Svi eksperti istakli su da je upravo 2012. godine politička “džinsa” cvetala u ukrajinskim medijima zbog parlamentarnih izbora održanih u oktobru te godine.

Politička “džinsa” manifestuje se na različite načine u Ukrajini, što često otežava njeno otkrivanje. Regionalne publikacije i one sa malim tiražom preštampavaju saopštenja za javnost političkih partija ili objavljuju članke unapred napisane od strane PR agencija. Slično rade i male regionalne TV stanice, koje emituju plaćene saundbajtove i priloge. U istraživanju koje je sproveo Ukrajinski obrazovni centar reformi analizirani su štampani i onlajn mediji u pet regiona u Ukrajini. Rezultati istraživanja potvrdili su visok procenat politički pristrasnih priloga u regionalnim medijima. Ustanovljeno je da plaćeni prilozi čine 28% svih priloga obuhvaćenih studijom tokom predizborne kampanje u periodu septembar-oktobar 2012. Rekord je postavljen u gradu Sumiju, gde je 43.2% priloga prepoznato kao politički pristrasno. Posle izbora, svi mediji obuhvaćeni studijom pokazali su pad u količini plaćenih priloga. Tako je njihov ukupan broj iznosio u proseku 6.1% u novembru i 6.9% u decembru. Nacionalni mediji u Ukrajini, koji više brinu o svojoj reputaciji, okreću se sofisticiranijim formama “džinse”.  Plaćene priloge pripremaju profesionalni novinari koji pokušavaju da “džinsu” prikriju fasadom ravnoteže između ličnog mišljenja i komentara pseudo-stručnjaka.

Zabrinuta zbog boljke zvane “džinsa”, ukrajinska NVO Telekritika razvila je kriterijume za prepoznavanje plaćenih priloga u medijima. Prema Telekritici, može se posumnjati da je prilog plaćen kada različite novinske kuće objave identičan prilog, kada neki prilog namerno preuveličava pozitivna dostignuća određene političke stranke/kandidata ili se fokusira na neku pozitivnu izjavu ili postupak stranke/kandidata, kada se u vezi sa brojem osvojenih glasova stranke citiraju nekompetentne ili lažne kompanije za društveno istraživanje, i, najzad, kada se u prilogu pominju plaćeni komentari “stručnjaka”. Takođe se navodi da mnoge medijske kuće imaju cenovnike ili uopštene ponude za objavljivanje priloga bez PR agenata. Svitlana Tučinska, novinarka koja piše za publikaciju na engleskom Kijev post, pokušala je da istraži ovaj slučaj tako što je nastupila kao anonimni potencijalni klijent. Kada je telefonom dobila glavnog urednika jednog informativnog sajta, on joj je dao do znanja da će njihov sajt za pare objaviti bilo kakav prilog. Mali informativni članak kod njih se može kupiti za $100, opširniji prilog sa malo analize za $350, a udarna vest za $600. Pored toga, neki od novinara koji su intervjuisani priznali su da su ih predstavnici za štampu političara direktno kontaktirali da bi u pozitivnom smislu pominjali njihove šefove odnosno stranke u zamenu za novac (od $800 do $1000).

Ukrajinsko predstavništvo Rojtersa objavilo je cene “džinse” na TV stanicama citirajući podatke sa specijalizovanog sajta za analizu medija Telekritika. Početna cena za saundbajt od 20 sekundi iznosi $200, dok pojavljivanje kandidata u TV emisiji košta mnogo više – od $80.000. Prema nekim procenama, tokom predizborne kampanje 2012. stranke su na “džinsu” potrošile ukupno 2,5 milijarde dolara. Pored direktnih isplata, studije sugerišu da se “džinsa” širi i indirektnim uticanjem na urednike, vlasnike i oglašivače. Uobičajena je praksa da se glavnim urednicima naredi da objave odnosno emituju plaćene priloge. Ovu situaciju pogoršava odnos između vlasnika velikih ukrajinskih medijskih kuća i političkim grupacija. Iz potrebe da osiguraju lojalnost vlasti, vlasnici i menadžeri mnogih medijskih kuća prihvataju sve ponude za politički “džinsu”. Pored političke “džinse”, i poslovna “džinsa” (prilozi kojima se reklamira proizvod, usluga ili kompanija) takođe je rasprostranjena u ukrajinskim medijima. Takvi prilozi obično su usredsređeni na prednosti određenog proizvoda ili usluge, ne pominju nedostatke iste, ili ih ne porede sa drugim sličnim proizvodima/uslugama.

Porast “džinse” u ukrajinskim medijima ilustruje niz problema koji oblikuju medijski pejzaž Ukrajine, između ostalih vlasništvo medija. Glavni deo imovine mnogih velikih medijskih vlasnika leži u drugim industrijama, poput industrije uglja i čelika ili hemijske industrije. Kao rezultat toga, oni medije vide kao instrument političkog uticaja, a ne kao samostalan biznis. Zbog toga su medijske kuće i novinari sada taoci političih igara medijskih vlasnika. Pored toga, finansijska zavisnost i nestabilnost predstavljaju još dva problema koji doprinose širenju “džinse”. Kada izostane prihod od advertajzinga, mnogi medijski menadžeri nalaze za shodno da osiguraju prihode objavljivanjem plaćenih priloga. Takva praksa postavlja pitanje o novinarskoj etici i profesionalizmu. Pod navedenim okolnostima, medijski servisi u Ukrajini ne mogu u potpunosti da obavljaju svoju primarnu funkciju podizanja svesti kod publike o društveno važnim informacijama. Praksom “džinse” novinari krše etička pravila svoje profesije. Član 7 “Etičkog kodeksa ukrajinskog novinara”, koji je razvila Komisija za novinarsku etiku, kaže: “informativni i analitički prilozi moraju biti jasno razdvojeni od advertajzinga odgovarajućim naslovima”. U članu 17 Kodeksa navodi se da novinarima nije dozvoljeno da primaju “bilo kakvu materijalnu kompenzaciju ili beneficije za završen ili nezavršen novinarski materijal”. Slična pravila postavlja i Etički kodeks nacionalne unije novinara Ukrajine.

Međutim, jasno je da kodeksi sami po sebi nisu dovoljni da garantuju pridržavanje profesionalnih standarda i principa. Svi medijski akteri, uključujući vlasnike, menadžere, urednike, oglašivače i novinare, treba u potpunosti da prihvate te standarde i principe i da ih se pridržavaju u svakodnevnom radu. Plaćeno izveštavanje treba da postane tabu kao suštinski neetičko i neprofesionalno i da za kaznu ima kaljanje ugleda medijske kuće odnosno novinara. Jedino tako će medijsko okruženje u Ukrajini moći da se oporavi od bremena neetičkog izveštavanja.