Esnafska nesolidarnost

25. фебруара 2013. • Etika i kvalitet • by

Domaći mediji tek sada javno prepoznaju tekstove Centra za istraživačko novinarstvo, koji se godinama bavi svim onim temama o kojima niko u Srbiji nije smeo da priča.  Za svaku tvrdnju imali su jake dokaze, ali vodeći mediji do skoro nisu ni smeli ni hteli da citiraju CINS-ove tekstove.

Naslovne stranice nedeljnika, dnevnih listova, sve informativne emisije u januaru i februaru imale su gotovo istu infomaciju, manje ili više uredno interpretiranu – šverc narkoticima, kriminalni dosijei i potencijalna veza sa premijerom. Novinari, po običaju, utrkivali su se da, unutar slobode koja im je garantovana, otkriju pikante detalje tog odnosa, a srpski premijer našao se pod lupom  i javnosti i istražnih organa. U celom ovom začaranom krugu odnosa, mi ćemo se baviti samo jednom dimenzijom – ulogom medija.

Domaći mediji su pokazali jednu specifičnu crtu – neslobodni smo dok se ne dokaže suprotno. Retki su bili oni koji su u svojim arhivama mogli da nađu analitičke tekstove ili priloge o sada najvećim aferama (postoje i retki primeri – TV B92 je zbog takvih priča izgubio finansiranje od reklama). Tako smo se i u slučaju velike afere koja potresa vladu, odnosno premijerovog poznanstva sa članovima kriminalne grupe, zapitali ko su ti ljudi i da li je zaista moguće da niko o njima ništa nije znao. Ispostavilo se suprotno – postojali su novinari koji su o njima pisali, istraživali njihove međusobne odnose, korelacije sa institucijama, političarima. Centar za istraživačko novinarstvo pri Nezavisnom udruženju novinara Srbije bavio se ovim temema i onda kada su ostalim medijima bile strane. Nenametljivo i nepretenciozno, bez tabloidnih naslova, zasnovano na dokumentarnoj građi, ovaj Centar bavio se gotovo svim temema koje su potresale srpsko društvo, katkad jasnije, a neretko i odlučnije od tužilaštava. Nekoliko primera ide tome u prilog – u decembru 2009. CINS počinje da se bavi Darkom Šarićem, vođom narko klana, u trenutku kada policija vodi akciju Balkanski ratnik. Podatke o najtraženijem beguncu mediji objavljuju tek sada, dok su mladi novinari istraživači CINS-a to učinili pre četiri godine. Njegov profil sadržao je svu dokumentaciju, saradnike i firme, a u javnosti se našao u avgustu 2010. na sajtu OCCRP (Organized Crime and Corruption Reporting Project) sa kojim su sarađivali.  Podaci o biznismenu Miroslavu Miškoviću prvo su objavljeni na sajtu OCCRP –a u decembru 2010. na engleskom, a na srpskom u februaru 2011, dok su ostali mediji u Srbiji počeli da se bave najbogatijim građaninom Srbije tek pred kraj 2012. godine kada je uhapšen.  Prva serija tekstova o Radoslavu Raduloviću, koji se dovodi u vezu sa narkoklanom, ali i sa vrhom Vlade Srbije rađena je u maju 2012. godine.

Zašto su ovi datumi važni? Jer su nejasno i netransparentno vlasništvo u medijima, a čini se i manjak volje, pokazali esnafsku nesolidarnost. Tekstovi CINS-a tek sada su citirani, da li zbog toga što je i među društvenom i političkom elitom stečen konsenzus o akterima događaja, ili zbog toga što su u međuvremenu drugi mediji postali slobodniji, teško je reći. Uglavnom, tekstovi CINS-a i dokumentarna građa poslužili su i tabloidima i nedeljnicima da potvrde svoje tvrdnje, kao nešto što je neprikosnoveno, u šta se ne sumnja.  Šta je trebalo da se dogodi da bi mediji počeli da prenose tekstove CINS-a ne može se jasno utvrditi. Ono što može da bude opasno, to je njihova tabloidna primena, protiv političkih i društvenih aktera, koju tabloidi vode po potrebi.

CINS je pre 5 godina osnovao NUNS, a danas, kako navode, rade kao “samostalna i nezavisna novinska agencija čiji istraživački rad preuzimaju lokalni i regionalni, printani i elektronski mediji”.Osvojili su brojne nagrade  među kojima  dve za istraživačko novinarstvo 2011. i 2012. godine koje dodeljuje Američka ambasada u Beogradu i NUNS, kao i „Daniel Pearl nagrade za istraživačko novinarstvo“ 2011. godine koju dodeljuje Međunarodni konzorcijum za istraživačko novinarstvo.

Tags:, , , ,

Send this to a friend